27.03.2011

Да невыноснай лёгкасці быцця (заканчэнне)

Філімон Пупкін вымагае павагі да свайго фінансавага таленту: ён здолеў так абыйсці “дзіравы” закон, што ў стане аплаціць хоць уласную выбарчую кампанію, хоць якое іншае пасоўванне па сацыяльнай лесвіцы. Філімон прагне зрабіцца міністрам, – для пачатку. Перадусім каб падвысіць самаацэнку. Каб распачаць новы бізнес, варты ягоных магчымасцяў і зарабіць яшчэ больш. Ну і каб... на ўсіх зайздроснікаў і недарэкаў – каб!

21.03.2011

Да невыноснай лёгкасці быцця

Пункцірам па спектаклі
Беларускага рэспублікаснкага тэатра юнага гледача
"Пан міністар"


Замест звыклага Філі-свінабоя, які колькі разоў ужо тупаў на беларускай сцэне, – адназначна нестаноўчага распусніка і дзялка-прайдзісвета, – рэжысёр Уладзімір Савіцкі вывеў персанажа куды больш важкага, хітрэйшага, мудрэйшага: спраўнага героя найноўшага часу.



...Ірвецца ў сусвет... свінячае рохканне. Кабета нешта цягне, лічыць, важыць. А вакол – мяхі з пячаткамі. Чорныя, чырвоныя. Паўсюль блокі, крукі. І, здаецца, хтосьці скача... на Чорта падобны... Двухпавярховая канструкцыя ар’ерсцэны падзелена на краты-нішы, і кожны персанаж займае такую, прыкрытую фіранкаю з выяваю часткі свінні. Усе фіранкі разам складаюць схему распадзелкі свіное тушы. Нішто сабе інтэр’ер прапануе мастак Віктар Цімафееў... кватэры, складу, офісу? А самы расповед пра Філімона Пупкіна нібыта ўскладзены...на велізарныя вагі, найпершы і цэнтральны складнік сцэнаграфіі.

20.03.2011

Класічны свінтус

Падкоп інстытута геалогіі мамантава свіння Кандрата Крапівы ажыццявіла ў 1939 годзе і спакваля дакапала да сцэнічных трактовак, дысертацый і школьных хрэстаматый. Такім чынам, нагадваць змест камедыі “Хто смяецца апошнім” асаблівай патрэбы няма. Аднак спектакль Мінскага абласнога драматычнага тэатра з Маладзечна не спавядае адмысловую пашаноту да класікі альбо традыцыйнае прачытанне. І называецца “Свінтус Грандыёзус”.

Яго трывалы сюррэалістычны вобраз дасціпна распрацаваны і ўжо на сцэне сабраны па каліве рэжысёрам Уладзімірам Савіцкім і мастаком Віктарам Цімафеевым. З хрэстаматыйнага тэксту, скарочанага і пададзенага па-за прыкметамі часу. З нязмушанага акцёрскага існавання (стыль тэатра прадстаўлення). З вясёленькага музычнага падбору Паўла Захаранкі. Нарэшце, з… костак (натуральна, бутафорскіх).




Дзе такія ёсць? Верагодна, у музейным запасніку. У скрынях. Але ніякага бязладдзя і грувасткіх прыстасоваў: скрыні гарманічна ўладаваныя ў сцэнічную прастору. Іх атуляюць чалавечыя постаці — кшталту васковых. Перад стартам спектакля (у пралогу) адлічваецца час. Са скрыні пры сцяне вылазіць чалавек і крадком зрушвае бліжэйшую да сябе постаць. Тая знарок чапляе іншую, і хутка музейныя постаці ажываюць, пачынаюць рухацца… совацца, лётаць, завіхацца, цалавацца… Спяшаецца прыбіральшчыца цёця Каця, бокам сунецца Туляга з парасонам, тупаціць кабета Гарлахвацкага з пакункамі, спакусліва перабірае ножкамі Зіна Зёлкіна, шырокай хадою мерыць сцэнічны абсяг сакратар вучонага савета Левановіч…

18.03.2011

Ні сябра, ні ворага

На сцэне драматычнага тэатра звычайна... э-э... размаўляюць. Словамі. Якія піша драматург. Парадак і якасць падабраных словаў уплываюць на дзеянне, вобразы, характары і на тое, што дачуе і запомніць глядач. У тэксце можна гразнуць і храснуць, па тэксце можна караскацца і коўзацца, праз тэкст можна дзерціся і направа-налева высякаць слоўны гушчар... Не, на жаль, не сякерай. Языком. Акцёр можа дапамагаць сабе рукамі і нагамі, але як толькі персанажа кранецца пачуццё альбо праява характару, на ўсе бакі паляціць смецце штучнага красамоўства і дачуюцца толькі дзеясловы: хачу, магу, раблю...

Таму, хто назваўся пятым рымскім імператарам на імя Нерон, ніхто не замінаў хацець, магчы і рабіць у прэм’ерным спектаклі Магілёўскага абласнога тэатра драмы і камедыі імя В.Дуніна-Марцінкевіча. Звесткі пра Неронава колішняе існаванне пакінулі Светоній і Тацыт. Іх расповеды поўныя дзеянняў, учынкаў, жарсцяў, – таго, што мы называм драматызмам. Рымскіх гісторыкаў цытуе электронная Вікіпедыя, і праз яе таксама можна захапіцца выпрабаваннем характараў ў скрутных варунках. Але сцэнічная драма не абавязана наследваць гістарычнай дакладнасці. Для п’есы патрэбна ідэя і выбар падзей. Спектакль мусіць расцвеліць боль сённяшні.

06.03.2011

"Пан міністар" : тэатральная падзея

Два вечары запар "Пан міністар" выходзіць да публікі: 5 і 6 сакавіка на сцэне Дома літаратара - прэм'ера спектакля Беларускага рэспубліканскага тэатра юнага гледача. 5 сакавіка вольных месцаў не было. Калі сціпла і каротка, дык Аляхновіч + Савіцкі (драматург + рэжысёр) = тэатральная падзея.

Філімон Пупкін, як сцэнічны герой і спраўны герой нашага часу, вымагае павагі да свайго фінансавага генія: сціплы свінабой у стане аплаціць не толькі чыюсьці выбарчую кампанію, але і ўласнае пасоўванне па сацыяльнай лесвіцы! Філя прагне зрабіцца міністрам. Каб... падвысіць самаацэнку. Каб распачаць новы бізнес, варты ягоных магчымасцяў і зарабіць яшчэ больш. Ну і каб... на ўсіх зайздроснікаў і недарэкаў - каб! Віртуозная акцёрская работа Аляксандра Палазкова не пакідае сумневу, што Філя свайго даўмеецца, нават насуперак драматургу! А рэжысёр дапаможа...

Рэжысёрскі поспех Уладзіміра Савіцкага ўжо параўналі з колішнім поспехам "Тутэйшых" Янкі Купалы, перачытаных-пераасэнсаваных Мікалаем Пінігіным у 1990 годзе (цікава, што "Пан міністар" напісаны у адзін год з "Тутэйшымі" - 1922). Мяркую, што Савіцкі пайшоў далей, літаральна кінуўшы на вагі змесціва-месіва з інтрыг і чалавечых жарсцяў (велізарныя вагі - найважны складнік сцэнаграфіі, яны ператвараюцца... нагадваюць... утвараюць... ну і так далей), дзе і найцяжкім, і найлягчэйшым выяўляецца каханне.

Спяшаюся ўзважыць і вярнуцца да тэмы!

Жана Лашкевіч