Наш ЛіМ быў ці не першай газетай, дзе ў мінулым стагоддзі пры канцы васьмідзясятых з’явіліся водгукі на ягоныя спектаклі – і першыя мінскія, і далёкія замежныя (у Германіі, Аўстрыі, Польшчы), і шматлікія ў абласных тэатрах. Ва ўсіх.
Здаецца, існай колькасці сваіх пастановак Рыд і сам не ведаў. Здаралася, ён апантана рыхтаваў да выпуску спектакль, а мусіў дбаць пра наступны, не маючы як адмовіць чарговаму просьбіту. Над усімі мастацтвамі ставіў музыку. Марыў увасобіць класічную оперу. Калізіі драматычнай сцэны час-почас падпарадкаваў драматургіі так званага музычнага афармлення з выбітных – класічных музычных твораў. Адметна займаўся сцэнаграфіяй (“лепшым сцэнографам” быў названы на адным з фестываляў). Марыў зняць кіно паводле класічнай рускай п’есы. Больш як сур’ёзна ставіўся да знакамітай камедыйнай рэплікі “я смяюся, бо слёз ужо няма”: у Беларусі ўлюбёным жанрам рэжысёра зрабілася трагікамедыя...
Рыд Таліпаў з’явіўся ў Мінску ў 1980-х пасля сканчэння ГІТІСа, патрапіў стварыць студыю “На плошчы Перамогі” з адметным складам удзельнікаў (потым выкладаў і ў Акадэміі мастацтваў), а на пачатку дзевяностых яму пашэнціла змяніць адрас і атайбавацца ў вялікім падвале (пад ГУМам). Жартавалі, што “плошча Перамогі” пайшла ў заклад... тэатральных падвалінаў. Калі агульнымі словамі – падвалінаў інтэлектуальнай драмы і новай эстэтыкі, авангарду і псіхалагічнага рэалізму, спавядання адметнай рэжысёрскай школы, якую ў свеце называюць рускай. “Вядома, – казаў Таліпаў, – прафесія магла б і без мяне абыйсціся. А вось я без яе – не магу. Прастораю мы навучыліся валодаць, а вось як пераадолець час? Мастацтва, як мне здаецца, нарадзілася менавіта як жаданне спыніць час. Больш пэўна – пасоўвацца ў часе”. Студыйныя спектаклі Таліпава пасоўвалі мастацкі час Беларусі нароўні з нацыянальнымі і акадэмічнымі тэатрамі, – так, што ў хуткім часе прозвішча рэжысёра з’явілася на акадэмічных афішах, а ў 2009 годзе ён ўзначаліў Нацыянальны акадэмічны тэатр імя Якуба Коласа.
“Мяне вабяць жывыя людзі з жывымі перажываннямі”, – удакладняў Таліпаў. І ставіў "Стрыптыз" С.Мрожака, "Картатэку" Т.Ружэвіча, "Яму" А.Купрына, "Кантрабас" П.Зускінда, "Вечнага Фаму" Ф. Дастаеўскага, “Пяць вечароў” А.Валодзіна, "Іванава" і “Чайку”А.Чэхава, "Кацярыну Іванаўну" Л.Андрэева, "Таццяну" Н.Птушкінай, "Караля Ліра" У.Шэкспіра, “Месяц на вёсцы” І.Тургенева, “Камедыянта” А.Асташонка, “Стомленага д’ябла” і “Саламею” С.Кавалёва, “Васу Жалязнову” М.Горкага, “Мудрацоў” паводле А.Астроўскага...”Мастацтва, паводле філосафа, – адзенне для нацыі. Мы без мастацтва як голыя...” Праз дваццаць гадоў рэжысёра адзначылі "За духоўнае адраджэнне ў галіне тэатральнага мастацтва”.
...Пяцігадовага хлопчыка Рыда маці павяла на “Жызэль” у Вялікі тэатр. Танцавала Галіна Уланава. “Памятаю гэтае чароўнае відовішча, – не аднойчы расказваў Таліпаў. –У другім акце Жызэль выходзіць з магілы ўночы і танцуе. Мяне скалануў гэты балет.” Журналісты часам пыталіся: а чым? Аднойчы Таліпаў адказаў, што “бываюць рэчы, мацнейшыя за нас (калі ў іншы свет адыходзяць блізкія людзі, напрыклад), і гэтыя сітуацыі трэба ўмець пражыць да канца.”
Як вымагае прафесія.
Жана Лашкевіч
Комментариев нет:
Отправить комментарий